* معنای لغوی اضطرار*

               *بسم الله الرحمن الرحیم *

وَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ ربِّ اجْعَلْ هَذَا بَلَداً آمِناً وَ ارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَراتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُم بِاللّهِ وَ الْیَومِ الآخِرِ قَالَ وَ مَن کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلاً ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلى عَذَابِ النَّارِ وَ بِئْسَ الْمَصِیرُ (126 بقره)

اضطرار آن ضرر حتمی است، یک وقت است انسان در برابر ضرر قرار می‌گیرد می‌تواند دفاع کند، یک وقتی در برابر ضرر قرار می‌گیرد ناچار است که تسلیم بشود. اگر در برابر ضرر قرار گرفت و ناچار شد که تن به این ضرر بدهد، می‌گویند: مضطر است یعنی باید این ضرر را تحمل کند. 

فرمود: نتیجه تبه‌کاری آنها این است که باید اینها ضرر قیامت را تحمل کنند: ثمّ أضطره الی عذاب النار، اینکه فرمود: خذوه فغلّوه ؛ این اضطرار به نار است. اینها را فرمود: به سوی جهنم دع و دفع می‌شوند این اضطرار به نار است: یَوْمَ یُسْحَبُونَ فی النّار ؛ کشان کشان به سوی آتش می‌روند این اضطرار به نار است یعنی اینها باید این ضرر را تحمل کنند. چون نتیجهٴ کارشان جزء تحمل ضرر چیز دیگر نیست. عملشان اختیاری است ولی عذاب شدنشان اضطراری است، یعنی حتماً باید این ضرر را تحمل کنند: ثمّ أضطره الی عذاب النار و بئس المصیر . لذا اینها می‌شوند مضطر.
______________________________
جلسه 223 تفسیر سوره بقره علامه جوادی آملی